تحلیل ویژگی‌های معماری و فضایی حمام‌های قاجاری در اقلیم فارس

نویسندگان

  • فاطمه وحیدی دانشجوی دوره ی کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه پیام نور اوز، لارستان
  • مهدی رازانی عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده هنرهای کاربردی
  • هانی زارعی مدرس دانشگاه هنر شیراز، کارشناسی ارشد مرمت، گرایش مرمت بناهای تاریخی
چکیده مقاله:

مسئله­ی نظافت از دیرباز بین ایرانیان حائز اهمیت بوده و با ورود اسلام و وجوب انجام فرایض دینی بر اهمیت آن افزوده‌شده است. در دوره­های تاریخی مختلف شکل و معماری حمام­های ایران دستخوش تغییرات شده است، اما نحوه‌ی استقرار فضایی آن­ها همواره از الگویی ثابت پیروی می­کند. نمونه­های موجود از حمام‌های عمومی استان فارس، اغلب متعلق به دوره­های صفویه، زند و قاجار هستند. پژوهش حاضر در پی­ شناخت الگوی طراحی گرمابه­های  فارس در عصر قاجار است که به‌منظور دستیابی به این هدف به بررسی الگوهای ساختاری، تناسبات و نحوه ارتباطات فضایی آن­ها با یکدیگر و چگونگی ارتباط آن­ها با مسائل اقلیمی پرداخته شده است. در همین راستا اقدام به انجام بررسی میدانی و کتابخانه­ای با تجزیه‌ وتحلیل پلان­های معماری و اجزاء سازنده اصلی از قبیل: بینه، گرمخانه، میاندر و فضاهای خدماتی14 حمام از سراسر استان فارس، نه نمونه در اقلیم گرم و پنج نمونه دیگر در اقلیم سرد گردیده است. در این بررسی­ها به مصالح، تناسبات، تزئینات، فرم و الگوی استقرار و ارتباط فضایی پرداخته‌شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهند: 1)فضاهای اصلی اغلب این حمام­ها بر اساس هندسه و فرم هشت‌ضلعی شکل‌گرفته‌اند و مشابهت‌های آن نشان از یکسان بودن سبک آن­ها دارد که احداث فضای چال‌حوض ازجمله اصلی­ترین مشخصات اقلیم گرم و خشک و نیمه مرطوب جنوبی استان است؛2) در هر دو اقلیم گرم و سرد اغلب از مصالح سنگ، آهک و ساروج استفاده شده است؛3) به‌طور میانگین در اقلیم گرم نسبت طول به عرض حمام­ها1/1.67و در اقلیم سرد 1/1.7 است؛ 4) بینه در حمام­های قاجاری سطح استان بزرگ­تر از گرم­خانه است، به‌طور میانگین مساحت فضای بینه و گرم­خانه در اقلیم سرد نسبت به گرم در کل فضای یک حمام بزرگ‌تر است و این در حالی است که مساحت کل حمام­های این اقلیم کوچک‌تر از اقلیم گرم استان هستند؛ ودر نهایت اینکه 5) تزئینات حمام­ها عموماً شامل کاربندی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل فضایی در اقلیم شناسی

در این رساله، مبانی نظری پیش بینی فضایی بهینه، کریگیدن و انواع آن به صورت مبسوطی ارائه گردیده است که روش های کریگیدن ساده، کریگیدن عادی و عام، کریگیدن میانه پرداختی، هم کریگیدن و کریگیدن با انحراف خارجی از آن جمله اند. مقایسه چند روش از روش های ذکر شده با استفاده از داده های میانگین بارش و دمای اقلیمی ایستگاههای هواسناسی کشور انجام گرفت . برتری روش کریگیدن میانه پرداختی نسبت به کریگیدن عام را ب...

15 صفحه اول

اقلیم و معماری شیراز

اهمیت تأثیر اقلیم بر معماری، انجام مطالعات و پژوهش‌های جامعی را در این زمینه ایجاب می‌کند به ویژه در کشور ما که تنوع اقلیمی و معماری متنوعی را نیز داشته است. اقلیم هر منطقه را می‌توان؛ مجموعه‌ی منظمی از پوشش گیاهی، میزان بارش، حرارت، دما و تابش آفتاب آن...

متن کامل

معماری در عصر تغییر اقلیم

هدف این نوشتار ارائه اصول معماری در عصر تغییر اقلیم است. ضرورت این امر از آنجا ناشی می‌شود که نرخ گرم شدن کره زمین، افزایش یافته است. به طور علمی اثبات گردیده است که انسان و فعالیت‌های او موجب افزایش تراکم جوی گازهای گلخانه‌ای شده است و همین امر مسبب اثر گرمایش جهانی است. گستردگی مشکل گازهای گلخانه‌ای به حدی است که به منظور کاهش خطرات تغییر فاجعه‌آمیز اقلیم، نیاز توقف افزایش تراکم آن که به وس...

متن کامل

روش تحلیل آمار هواشناسی برای طراحی معماری همساز با اقلیم

شناسایی وضعیت اقلیمی یک محل و تحلیل نیازهای اقلیمی از نظر آسایش انسان و کاربرد مصالح ساختمانی یکی از مقدمات طراحی همساز با اقلیم است. امروزه آمار اقلیمی کلیه مناطق ایران که دارای ایستگاه هواشناسی می‌باشند در سایت اینترنتی سازمان هواشناسی قابل دسترسی است. لذا تحلیل این آمار و شناسایی نیازهای اقلیمی محل برای هر معمار حساس به مسائل زیست انرژی و محیطی که خود را در قبال طرحش مسئول می‌داند به سادگی ا...

متن کامل

تحلیل زمانی ـ فضایی اقلیم گردشگری استان قزوین

پژوهش حاضر با استفاده از شاخص آسایش حرارتی متوسّط آرای پیش‌بینی شده (PMV) و آمار به‌دست‌آمده از یازده ایستگاه داخل و مجاور استان قزوین، اقلیم گردشگری قزوین را در شرایط مختلف آب‌وهوایی مورد بررسی قرار می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد شرایط آسایشی در آب‌وهوای ابری و وزش باد، هوای آفتابی و وزش باد و هوای ابری و آرام، به‌جز سه ماه دسامبر، ژانویه و فوریه، در سایر ماه‌ها ـ‌ولو با حداقل وسعت‌ـ می‌تواند وجود د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 5

صفحات  1- 19

تاریخ انتشار 2017-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023